Một trong những phương thức phổ biến nhất hiện nay là licensing – hợp đồng chuyển quyền sử dụng quyền SHTT, đặc biệt với các giao dịch liên quan đến nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp và quyền tác giả tại Việt Nam.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế sáng tạo, quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) đã trở thành nguồn tài sản vô hình có giá trị chiến lược đối với doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc nắm giữ quyền SHTT chưa đủ để tạo ra lợi ích kinh tế – điều quan trọng hơn là biết cách thương mại hóa chúng hợp pháp và hiệu quả.
Licensing là gì?
Licensing là hình thức chủ sở hữu quyền SHTT (gọi là Licensor) cho phép tổ chức hoặc cá nhân khác (Licensee) được khai thác, sử dụng tài sản trí tuệ trong phạm vi, thời hạn, lãnh thổ và điều kiện nhất định
Licensor (bên cấp quyền) là người hoặc tổ chức nắm giữ quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản trí tuệ. Họ có thể là doanh nghiệp nước ngoài muốn đưa thương hiệu, mẫu mã hoặc nội dung sáng tạo vào thị trường nước khác thông qua đối tác bản địa.
Licensee (bên nhận quyền) là tổ chức, cá nhân được phép sử dụng quyền SHTT nhằm mục đích thương mại – ví dụ như phân phối hàng hóa mang thương hiệu nước ngoài, sản xuất theo kiểu dáng được cấp phép, hoặc sử dụng tác phẩm nghệ thuật trong chiến dịch quảng bá.
Mối quan hệ giữa Licensor và Licensee là đôi bên cùng có lợi: Licensor thu lợi từ phí chuyển quyền, còn Licensee có cơ hội khai thác giá trị thương hiệu, thiết kế hay tác phẩm đã được công nhận quốc tế.
Licensing nhãn hiệu, kiểu dáng và quyền tác giả ở Việt Nam
- Licensing nhãn hiệu. Đây là loại hợp đồng phổ biến nhất, đặc biệt trong lĩnh vực bán lẻ, thực phẩm, mỹ phẩm và thời trang. Chủ sở hữu thương hiệu quốc tế có thể cấp phép cho đối tác Việt Nam sử dụng nhãn hiệu trong hoạt động sản xuất – kinh doanh, quảng cáo hoặc phân phối.
- Licensing kiểu dáng công nghiệp. Licensing kiểu dáng công nghiệp thường áp dụng trong các ngành sản xuất hàng tiêu dùng, điện tử, nội thất, bao bì hoặc ô tô. Hợp đồng này cho phép bên nhận quyền tái sản xuất sản phẩm dựa trên kiểu dáng đã được bảo hộ, mang lại lợi thế cạnh tranh về thẩm mỹ và công nghệ. Tuy nhiên, Licensee cần lưu ý giới hạn phạm vi sử dụng, tránh việc làm biến dạng hoặc sao chép kiểu dáng ngoài phạm vi cho phép – hành vi này có thể bị coi là vi phạm quyền SHTT.
- Licensing quyền tác giả. Đối với tác phẩm nghệ thuật, phần mềm, bài hát, hình ảnh, video…, chủ sở hữu quyền tác giả có thể cấp phép cho tổ chức khác sử dụng, phát hành, biểu diễn hoặc tái xuất bản. Ở Việt Nam, các hợp đồng licensing quyền tác giả thường gặp trong lĩnh vực quảng cáo, truyền hình, xuất bản, và nền tảng số.
Điểm đáng chú ý là Luật Việt Nam cho phép nhiều hình thức cấp phép linh hoạt, như độc quyền, không độc quyền hoặc cấp phép lại, tùy theo nhu cầu thương mại của các bên.
Quy trình ký kết hợp đồng licensing với đối tác Việt Nam
Để hợp đồng licensing được công nhận hợp pháp và bảo vệ quyền lợi của cả hai bên, các bước sau thường được thực hiện:
- Xác định phạm vi cấp phép: quy định rõ loại quyền (nhãn hiệu, kiểu dáng, tác phẩm), phạm vi lãnh thổ, thời hạn, lĩnh vực khai thác và hình thức sử dụng;
- Thỏa thuận về phí chuyển quyền: có thể là khoản cố định, phần trăm doanh thu, hoặc kết hợp cả hai;
- Soạn thảo hợp đồng bằng song ngữ (Việt – Anh): để đảm bảo hiệu lực pháp lý khi giao dịch có yếu tố nước ngoài;
- Đăng ký hợp đồng tại Cục SHTT (đối với nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp): căn cứ theo khoản 1 Điều 148 Luật SHTT 2025, đây là bước bắt buộc để hợp đồng có hiệu lực pháp lý tại Việt Nam;
- Giám sát và bảo vệ quyền lợi: Công ty Luật Siglaw khuyến nghị nên có điều khoản về kiểm tra định kỳ, kiểm soát chất lượng sản phẩm/dịch vụ được cấp phép để tránh ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu.
Lợi ích của Licensing đối với doanh nghiệp Việt Nam
- Tăng năng lực cạnh tranh: giúp doanh nghiệp Việt nhanh chóng tiếp cận công nghệ, thiết kế và thương hiệu quốc tế;
- Tiết kiệm chi phí R&D: không cần đầu tư lớn vào nghiên cứu, mà vẫn có thể khai thác giá trị sáng tạo sẵn có;
- Mở rộng thị trường quốc tế: doanh nghiệp Việt Nam có thể vừa là Licensee trong nước, vừa trở thành Licensor khi mở rộng thương hiệu ra nước ngoài;
- Bảo vệ pháp lý minh bạch: khi hợp đồng được đăng ký và tư vấn đúng quy định, quyền lợi của cả hai bên được pháp luật Việt Nam bảo đảm.
Giải pháp từ Công ty Luật Siglaw – đối tác pháp lý trong thương mại hóa bản quyền – Licensing
Licensing không chỉ là hình thức chuyển giao quyền sử dụng, mà còn là chiến lược thương mại hóa bản quyền hiệu quả, giúp doanh nghiệp Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Với kinh nghiệm tư vấn và đại diện cho nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước, Công ty Luật Siglaw cung cấp giải pháp toàn diện trong lĩnh vực licensing và thương mại hóa tài sản trí tuệ, bao gồm:
- Tư vấn chiến lược thương mại hóa bản quyền phù hợp từng lĩnh vực (nhãn hiệu, kiểu dáng, quyền tác giả);
- Soạn thảo, rà soát và đàm phán hợp đồng licensing song ngữ theo thông lệ quốc tế;
- Thực hiện thủ tục đăng ký hợp đồng chuyển quyền tại Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam;
- Hỗ trợ xử lý tranh chấp, vi phạm hợp đồng, bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp Việt và đối tác nước ngoài.
Với sự đồng hành của Công ty Luật Siglaw, doanh nghiệp có thể yên tâm thực hiện các hợp đồng licensing đúng quy định, tối ưu lợi ích và phát triển bền vững trong thị trường sở hữu trí tuệ đang ngày càng sôi động.
Liên hệ ngay để được tư vấn miễn phí ban đầu từ đội ngũ chuyên viên pháp lý giàu kinh nghiệm của Công ty Luật Siglaw.
Trụ sở chính tại Tp. Hà Nội: Số 44/A32 – NV13, Khu A Geleximco, Đường Lê Trọng Tấn, Phường Tây Mỗ, Tp. Hà Nội.
Email: vphn@siglaw.com.vn
Chi nhánh tại miền Nam: Số 103 – 105, Đường Nguyễn Đình Chiểu, Phường Xuân Hòa, Tp. Hồ Chí Minh.
Email: vphcm@siglaw.com.vn
Chi nhánh miền Trung: 177 Trưng Nữ Vương, Quận Hải Châu, Tp. Đà Nẵng.
Email: vphcm@siglaw.com.vn
Hotline: 0961 366 238
Facebook: https://www.facebook.com/hangluatSiglaw
