Những ý kiến trái chiều về quy định thu hồi đất, giá đất

Thu hồi đất là một trong những công cụ cần thiết trong việc phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt đối với bối cảnh kinh tế hiện tại. Tuy nhiên, việc ban hành và thực thi các chính sách pháp luật thu hồi đất, giá đất phải được thực hiện một cách thận trọng, đảm bảo công bằng và quyền lợi của các bên liên quan, tránh gây những ảnh hưởng hoặc những hậu quả tiêu cực đáng tiếc.

Quy định thu hồi đất, giá đất theo Luật Đất đai sửa đổi hiện nay

Luật Đất đai sửa đổi đã có nhiều quy định pháp luật điều chỉnh, điều này đã có những tác động và ảnh hưởng trực tiếp đến các quan hệ dân sự liên quan đến giao dịch đất đai trong giai đoạn hiện tại.

Đầu tiên, xác định những trường hợp thu hồi đất theo quy định hiện nay, bảo gồm: (i) Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh: đây là trường hợp thu hồi để phục vụ cho các hoạt động liên quan đến an ninh quốc gia, biên giới, biển đảo, hay vì các mục đích bảo vệ tổ quốc; (ii) Thu hồi đất vì lợi ích công cộng: nhằm đáp ứng nhu cầu xây dựng, phát triển kinh tế xã hội khu vực, các công trình công ích, các dự án phục vụ cho hoạt động xây dựng và phát triển đô thị, khu công nghiệp và (iii) Thu hồi đất do có những vi phạm pháp luật về đất đai: các dự án sử dụng đất không đúng mục đích, sai so với quy hoạch, hoặc những khu vực đất không có giấy tờ hợp pháp cũng nằm trong danh mục buộc thu hồi.

Thứ hai, các quy định về giá đất thu hồi: đây là một chủ đề luôn thu hút được sự quan tâm, đặc biệt trong bối cảnh Luật Đất đai sửa đổi đang được quan tâm. Căn cứ theo Luật Đất đai sửa đổi, việc xác định giá đất thu hồi có thể căn cứ trên một số nguyên tắc sau: (i) Xác định giá đất theo giá trị thị trường: xác định giá đất theo nguyên tắc này là phổ biến và khá quen thuộc đối với người dân, tuy nhiên cần lưu ý, thời điểm xác định giá đất phải là tại thời điểm thu hồi đất và dựa trên giá thị trường tại đúng thời điểm thu hồi; (ii) Xác định giá đất căn cứ trên bảng giá đất do nhà nước ban hành: đây cũng là một trong những nguyên tắc được áp dụng phổ biến hiện nay, điều này sẽ được áp dụng theo vùng đất, khu vực và theo từng loại đất khác nhau; (iii) Xác định giá đất căn cứ trên thỏa thuận của các bên: nguyên tắc này xuất phát từ quyền tự do thỏa thuận dân sự giữa các bên. Trong trường hợp thu hồi đất do có các vi phạm pháp luật về đất đai cũng có thể áp dụng theo nguyên tắc trên để đảm bảo xác định giá trị đất thu hồi có cơ sở tự nguyện thỏa thuận.

Thứ ba, quy định pháp luật về bồi thường, hỗ trợ tái định cư đối với các trường hợp thu hồi đất: Căn cứ theo nội dung tại Luật Đất đai sửa đổi, việc bồi thường, hỗ trợ tái định cư sẽ được xây dựng trên ba cơ sở sau: (i) Trường hợp thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi thì sẽ được bồi thường bằng tiền, bằng đất khác thay thế hoặc bằng nhà ở khác thay thế; (ii) Về mức bồi thường và hỗ trợ tái định cư sẽ được thực hiện theo quy định pháp luật. Việc bồi thường này phải đảm bảo tính thỏa đáng cho các tổ chức, hộ gia đình hoặc cá nhân bị thu hồi đất, đảm bảo đủ điều kiện ổn định cuộc sống và hoạt động sản xuất, kinh doanh cho họ; (iii) Nhà nước có trách nhiệm trong việc hỗ trợ người dân bị thu hồi đất, giúp họ sớm đảm bảo và ổn định cuộc sống thông qua các hoạt động như hỗ trợ về nhà ở, hỗ trợ kinh phí xây dựng hoặc sửa chữa nhà ở. Hỗ trợ về nghề nghiệp tại nơi ở mới, như hỗ trợ đào tạo nghề, hỗ trợ vay vốn để phát triển các hoạt động sản xuất kinh doanh. Hỗ trợ về giáo dục cho con em người bị thu hồi đất và các hoạt động hỗ trợ khác như đảm bảo về y tế, dịch vụ công ích khác cho người dân.

Ý kiến trái chiều về quy định thu hồi đất, giá đất trong Luật Đất đai sửa đổi

Các quan điểm ủng hộ

Một số quan điểm cho rằng việc ban hành các quy định về thu hồi đất và giá đất trong giai đoạn hiện nay là thực sự cần thiết cho sự phát triển bền vững của đất nước. Điều này sẽ kích thích sự phát triển kinh tế quốc gia như thu hút nguồn vốn đầu tư, tạo công ăn việc làm cho lao động và giúp tăng ngân sách nhà nước. Việc ban hành quy định trên còn thiết lập lại giá trị của giá đất, giá trị lúc này sẽ được xác định theo thị trường, đảm bảo lợi ích cho người dân bị thu hồi đất, đảm bảo sự công bằng giữa các chủ thể pháp luật. Ban hành quy định về thu hồi đất và giá đất theo quy định hiện nay còn giúp việc quản lý của các cơ quan, cán bộ quản lý được chặt chẽ hơn, hạn chế các hiện tượng tiêu cực và đảm bảo một môi trường hành pháp trong sạch.

Các ý kiến phản đối

Việc thu hồi đất có thể gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, đặc biệt là người nông dân. Họ sẽ mất đi nguồn đất để canh tác, nơi mà đảm bảo đến nguồn sống hàng ngày của họ, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập và khả năng tự cung tự cấp gia đình. Trường hợp nếu như mức bồi thường sau thu hồi đất không được thỏa đáng, không đủ để người dân có thể mua đất hoặc nhà ở nơi khác để sinh sống hoặc để tái định cư, cũng làm ảnh hưởng và mất cân bằng cuộc sống đối với họ. Nhiều người dân đã gặp khó khăn trong việc ổn định tái định cư, hay việc tìm việc làm mới, hoặc hòa nhập với môi trường sống mới. Bên cạnh đó, người dân cũng còn rất quan ngại việc giá đất được định giá theo thị trường cao, gây khó khăn trong việc mua lại vùng đất mới hoặc khu nhà ở mới để đảm bảo ổn định cuộc sống gia đình. Quy trình thủ tục phức tạp cũng là một trong những lo lắng của người dân. Thực tế cho thấy thủ tục hành chính ở Việt Nam còn tồn đọng nhiều hạn chế, những khó khăn và quan ngại này cũng là những lý do khiến người dân phản đối hay đầy lo lắng hơn khi đối diện với việc bị thu hồi đất hiện nay.

Một số giải pháp, kiến nghị

Để đảm bảo hài hòa hơn trong các quan hệ thu hồi đất, giá đất theo Luật đất đai sửa đổi mới, các cơ quan lập pháp cũng phải đối diện với những quan điểm ủng hộ và những ý kiến phản đối khi ban hành một chính sách pháp luật và đưa vào thực tiễn thực hiện. Để đảm bảo công bằng, các nhà làm luật cũng cần lưu ý đến việc công khai minh bạch các thông tin về dự án thu hồi, thông báo rõ ràng các quy trình thu hồi đất và các mức áp dụng giá đất đối với từng dự án cụ thể. Điều này sẽ giúp người dân an tâm hơn khi phối hợp triển khai, họ sẽ cảm thấy quyền lợi của họ được tôn trọng và bảo vệ. Các chính sách về bồi thường cũng cần đảm bảo thỏa đáng, chính sách về hỗ trợ tái định cư cho người dân cũng cần được hợp lý, hợp tình và quan trọng nhất, việc thực hiện thu hồi đất phải đảm bảo được giám sát, quản lý chặt chẽ, hạn chế các tiêu cực có thể xảy ra.

Để được tư vấn miễn phí một cách toàn diện, Quý khách liên hệ Công ty luật Siglaw

Trụ sở chính tại Tp. Hà Nội: Số 44/A32 – NV13, Khu A Glexemco, đường Lê Trọng Tấn, An Khánh, Hoài Đức, Tp.Hà Nội.

Email: vphn@siglaw.com.vn

Chi nhánh tại miền Nam: A9.05 Block A, Tòa Sky Center, số 5B đường Phổ Quang, Phường 2, Quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh.

Chi nhánh miền Trung: 177 Trưng Nữ Vương, Quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng

Email: vphcm@siglaw.com.vn

Hotline: 0961 366 238

Facebook: https://www.facebook.com/hangluatSiglaw