Trong thời đại công nghệ và trí tuệ nhân tạo phát triển mạnh mẽ, việc sáng tạo và chia sẻ nội dung trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, cùng với đó là nguy cơ xâm phạm quyền tác giả ngày càng phổ biến – từ sao chép bài viết, hình ảnh, video đến việc sử dụng dữ liệu sáng tạo của con người để huấn luyện AI mà không được phép.
Sau đây, Công ty Luật TNHH Siglaw tổng hợp sẽ giúp Quý khách nhận diện các hành vi xâm phạm quyền tác giả phổ biến và giải pháp pháp lý hiệu quả để bảo vệ quyền lợi của mình.
Tìm hiểu Quyền tác giả là gì?
Quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo hoặc sở hữu, bao gồm quyền nhân thân (đặt tên, đứng tên, công bố tác phẩm…) và quyền tài sản (sao chép, phân phối, cho thuê…).
Các hành vi xâm phạm quyền tác giả phổ biến
Theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ 2025 (Luật SHTT 2025), hành vi xâm phạm quyền tác giả, bao gồm:
- Xâm phạm quyền nhân thân;
- Xâm phạm quyền tài sản;
- Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ đã được quy định;
- Cố ý hủy bỏ hoặc làm vô hiệu biện pháp công nghệ hữu hiệu do tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả thực hiện để bảo vệ quyền tác giả đối với tác phẩm của mình nhằm thực hiện hành vi vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan;
- Sản xuất, phân phối, nhập khẩu, chào bán, bán, quảng bá, quảng cáo, tiếp thị, cho thuê hoặc tàng trữ nhằm mục đích thương mại các thiết bị, sản phẩm hoặc linh kiện, giới thiệu hoặc cung cấp dịch vụ khi biết hoặc có cơ sở để biết thiết bị, sản phẩm, linh kiện hoặc dịch vụ đó được sản xuất, sử dụng nhằm vô hiệu hóa biện pháp công nghệ hữu hiệu bảo vệ quyền tác giả;
- Cố ý xóa, gỡ bỏ hoặc thay đổi thông tin quản lý quyền mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả khi biết hoặc có cơ sở để biết việc thực hiện hành vi đó sẽ xúi giục, tạo khả năng, tạo điều kiện thuận lợi hoặc che giấu hành vi xâm phạm quyền tác giả theo quy định của pháp luật;
- Cố ý phân phối, nhập khẩu để phân phối, phát sóng, truyền đạt hoặc cung cấp đến công chúng bản sao tác phẩm khi biết hoặc có cơ sở để biết thông tin quản lý quyền đã bị xóa, gỡ bỏ, thay đổi mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả; khi biết hoặc có cơ sở để biết việc thực hiện hành vi đó sẽ xúi giục, tạo khả năng, tạo điều kiện thuận lợi hoặc che giấu hành vi xâm phạm quyền tác giả theo quy định của pháp luật;
- Không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ quy định để được miễn trừ trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian.
Bên cạnh đó, việc sử dụng tác phẩm để huấn luyện AI mà không có sự đồng ý của chủ sở hữu chưa được quy định rõ ràng, tuy nhiên vẫn có thể vi phạm quyền sao chép và quyền sử dụng hợp pháp theo Luật hiện hành.
Trong môi trường số, những hành vi này thường xuất hiện dưới dạng đăng tải lại nội dung, sử dụng hình ảnh hoặc âm thanh trong video, hoặc cho mô hình AI “học” dữ liệu sáng tạo mà không dẫn nguồn hoặc xin phép.
Chế tài xử lý hành vi xâm phạm quyền tác giả
Tùy theo mức độ vi phạm, tổ chức/cá nhân có thể bị:
- Xử phạt hành chính – Căn cứ Nghị định 131/2013/NĐ-CP, hành vi vi phạm quyền tác giả có thể bị phạt tiền tối đa 250.000.000 đồng đối với cá nhân, và lên tới 500.000.000 đồng đối với tổ chức vi phạm.
- Trách nhiệm dân sự – Luật SHTT 2025 quy định Tòa án có thể áp dụng các biện pháp như: buộc chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi – cải chính công khai, bồi thường thiệt hại, buộc tiêu huỷ, buộc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại.
- Trách nhiệm hình sự – Trường hợp xâm phạm nghiêm trọng, hành vi có thể bị truy cứu theo Điều 225 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017. Cụ thể, cá nhân có thể bị phạt tiền lên đến 1 tỷ đồng hoặc phạt tù đến 3 năm. Nếu vi phạm do pháp nhân thương mại thực hiện, mức phạt tiền có thể lên tới 3 tỷ đồng, hoặc bị đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 6 tháng đến 2 năm, thậm chí bị cấm kinh doanh hoặc huy động vốn trong thời gian từ 1 đến 3 năm.
Giải pháp pháp lý bảo vệ quyền tác giả trong môi trường số và AI
- Để bảo vệ quyền lợi chính đáng của tác giả, tổ chức và cá nhân nên:
- Đăng ký quyền tác giả tại Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) – đây là căn cứ pháp lý vững chắc khi xảy ra tranh chấp.
- Sử dụng công cụ quản lý nội dung số (Digital Rights Management, watermark, blockchain…) để theo dõi và chứng minh quyền sở hữu.
- Thiết lập điều khoản bản quyền rõ ràng khi cung cấp nội dung, đặc biệt trong các hợp đồng hợp tác sáng tạo hoặc dự án liên quan đến AI.
- Theo dõi, giám sát việc sử dụng tác phẩm trên Internet; kịp thời thông báo và yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm.
- Tư vấn pháp lý chuyên sâu khi phát hiện hành vi xâm phạm nhằm lựa chọn phương án xử lý phù hợp (thương lượng, tố cáo, khởi kiện…).
Trong bối cảnh AI và môi trường số phát triển không ngừng, việc nhận thức đúng về quyền tác giả và giới hạn sử dụng tác phẩm là yếu tố then chốt giúp bảo vệ người sáng tạo. Doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân nên chủ động đăng ký, quản lý và giám sát quyền sở hữu trí tuệ để tránh rủi ro pháp lý.
Công ty Luật Siglaw – đơn vị tư vấn pháp lý uy tín trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, luôn sẵn sàng đồng hành cùng Quý khách hàng trong việc đăng ký, bảo vệ và xử lý tranh chấp quyền tác giả tại Việt Nam và quốc tế.
Liên hệ ngay để được tư vấn miễn phí ban đầu từ đội ngũ chuyên viên pháp lý giàu kinh nghiệm của Công ty Luật Siglaw.
Trụ sở chính tại Tp. Hà Nội: Số 44/A32 – NV13, Khu A Geleximco, Đường Lê Trọng Tấn, Phường Tây Mỗ, Tp. Hà Nội.
Email: vphn@siglaw.com.vn
Chi nhánh tại miền Nam: Số 103 – 105, Đường Nguyễn Đình Chiểu, Phường Xuân Hòa, Tp. Hồ Chí Minh.
Email: vphcm@siglaw.com.vn
Chi nhánh miền Trung: 177 Trưng Nữ Vương, Quận Hải Châu, Tp. Đà Nẵng.
Email: vphcm@siglaw.com.vn
Hotline: 0961 366 238
Facebook: https://www.facebook.com/hangluatSiglaw
