Kiểm toán báo cáo tài chính là quá trình độc lập và chuyên sâu nhằm đánh giá và xác minh tính chính xác, độ tin cậy của báo cáo tài chính của một tổ chức hoặc doanh nghiệp. Mục tiêu chính của kiểm toán báo cáo tài chính là đảm bảo rằng thông tin tài chính được công bố trong báo cáo đó phản ánh đầy đủ, chính xác và tuân thủ đúng theo các nguyên tắc kế toán và quy định pháp luật liên quan. Vậy các phương pháp kiểm toán báo cáo tài chính là gì ? Hãy tham khảo bài viết dưới đây.
Kiểm toán báo cáo tài chính là gì?
Kiểm toán báo cáo tài chính là quá trình thực hiện bởi các chuyên viên kiểm toán nhằm thu thập chứng cứ và thông tin kiểm toán để đánh giá báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Nhiệm vụ chính là đưa ra đánh giá về tính trung thực và sự hợp lý của báo cáo tài chính so với các tiêu chuẩn kế toán đang áp dụng. Báo cáo tài chính của doanh nghiệp cung cấp thông tin chi tiết về tình hình tài chính, hoạt động kinh doanh, và luồng tiền, nhằm hỗ trợ người sử dụng thông tin trong quá trình đưa ra các quyết định kinh tế.
Tại sao cần kiểm toán báo cáo tài chính?
Mục tiêu của kiểm toán báo cáo tài chính là nâng cao độ tin cậy của người sử dụng đối với báo cáo tài chính. Điều này được đạt được khi kiểm toán viên đưa ra ý kiến về việc liệu báo cáo tài chính có được lập theo các nguyên tắc, đặc biệt là trên các khía cạnh quan trọng, và xác định xem báo cáo đó có tuân thủ đúng khuôn khổ về việc lập và trình bày báo cáo tài chính theo các quy định đang áp dụng hay không.
Các phương pháp kiểm toán báo cáo tài chính
Để thực hiện nhiệm vụ xác minh và đưa ra ý kiến về báo cáo tài chính, kiểm toán tài chính sử dụng cả phương pháp kiểm toán chứng từ, như kiểm toán cân đối, đối chiếu trực tiếp, và đối chiếu logic, cũng như phương pháp kiểm toán không chứng từ, như kiểm kê, thực nghiệm, và điều tra.
Vì các loại kiểm toán phân biệt về chức năng, đối tượng, và mối quan hệ giữa các bên tham gia kiểm toán, cách kết hợp các phương pháp kiểm toán cơ bản cũng có sự đa dạng. Các phương pháp kiểm toán được kết hợp hoặc thực hiện chi tiết tùy thuộc vào từng tình huống cụ thể. Trong quá trình thực hiện kiểm toán, phương pháp kiểm toán thường được phân thành hai loại chính:
- Thử Nghiệm Cơ Bản: Là các quy trình kiểm toán được thiết kế để phát hiện các lỗi quan trọng ở mức cơ bản trong dữ liệu. Các thử nghiệm cơ bản bao gồm kiểm tra giao dịch, kiểm tra số dư tài khoản, thuyết minh và thủ tục phân tích cơ bản.
- Thử Nghiệm Kiểm Soát: Là quy trình đánh giá hiệu quả của hoạt động kiểm soát trong việc ngăn chặn, phát hiện và khắc phục các lỗi quan trọng ở mức cơ bản trong dữ liệu.
Thủ tục kiểm toán báo cáo tài chính
Xây dựng Kế Hoạch Kiểm Toán và Quản lý Rủi ro
Lập kế hoạch kiểm toán, đánh giá rủi ro, và xác định biện pháp xử lý rủi ro là một phần quan trọng của quá trình kiểm toán. Việc này yêu cầu sự chi tiết và đầy đủ trong kế hoạch kiểm toán để đảm bảo quá trình diễn ra mạch lạc. Trong giai đoạn này, kiểm toán viên tìm hiểu về khách hàng, thu thập thông tin chi tiết, và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ. Đồng thời, công ty kiểm toán cần chuẩn bị phương tiện và nhân sự cho triển khai chương trình kiểm toán.
Rủi ro cần được xác định và đánh giá kỹ lưỡng để kiểm toán viên có thể áp đặt biện pháp xử lý rủi ro kịp thời sau khi đã đánh giá chúng.
Thực Hiện Quy Trình Kiểm Toán
Trong giai đoạn kiểm toán, kiểm toán viên thu thập bằng chứng dựa trên phương pháp thích hợp. Quá trình này đòi hỏi sự chủ động và tích cực để triển khai kế hoạch và chương trình kiểm toán nhằm đưa ra ý kiến xác thực về tính trung thực và hợp lý của thông tin trong báo cáo tài chính.
Kiểm toán viên thực hiện kiểm soát, phân tích, và kiểm tra chi tiết trong quá trình này. Các thủ tục kiểm toán được xác định dựa trên kết quả đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng.
Xem thêm: Kiểm toán báo cáo tài chính cần có những nội dung nào?
Kết Luận và Ý Kiến Kiểm Toán
Sau quá trình kiểm toán, kiểm toán viên đưa ra kết luận trong báo cáo kiểm toán hoặc biên bản kiểm toán. Kiểm toán viên tiến hành tổng kết kết quả và chịu trách nhiệm giải quyết các vấn đề phát sinh sau khi báo cáo kiểm toán đã được lập. Dựa trên kết quả, kiểm toán viên có thể đưa ra các ý kiến khác nhau, bao gồm ý kiến chấp nhận toàn phần và ý kiến không chấp nhận toàn phần.
Ngoài ra, việc sở hữu chứng chỉ quốc tế như chứng chỉ U.S.CMA giúp kiểm toán viên có kiến thức sâu rộng về kế toán quản lý và kiểm toán. Chứng chỉ này không chỉ là minh chứng cho năng lực và kiến thức chuyên môn mà còn giúp kiểm toán viên phát triển tư duy chiến lược và đưa ra ý kiến có trọng lượng trong quá trình kiểm toán báo cáo tài chính.
Đối tượng bắt buộc kiểm toán báo cáo tài chính
Theo Điều 15 Nghị định 17/2012/NĐ-CP, những đối tượng bắt buộc phải kiểm toán độc lập gồm:
- Các doanh nghiệp có vốn đầu tư từ nước ngoài;
- Các tổ chức tín dụng hoạt động theo quy định của Luật về tổ chức tín dụng, bao gồm chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam;
- Các tổ chức tài chính, doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài;
- Công ty đại chúng, tổ chức phát hành và tổ chức kinh doanh chứng khoán.
Các doanh nghiệp và tổ chức khác phải thực hiện kiểm toán theo quy định của pháp luật có liên quan. Các doanh nghiệp và tổ chức sau đây phải thực hiện kiểm toán, bao gồm:
- Các doanh nghiệp nhà nước, trừ doanh nghiệp nhà nước hoạt động trong lĩnh vực thuộc bí mật nhà nước theo quy định của pháp luật;
- Các doanh nghiệp và tổ chức thực hiện dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A sử dụng vốn nhà nước, trừ các dự án trong lĩnh vực thuộc bí mật nhà nước;
- Các doanh nghiệp và tổ chức mà các tập đoàn, tổng công ty nhà nước nắm giữ từ 20% quyền biểu quyết trở lên tại thời điểm cuối năm tài chính;
- Các doanh nghiệp mà các tổ chức niêm yết, tổ chức phát hành và tổ chức kinh doanh chứng khoán nắm giữ từ 20% quyền biểu quyết trở lên tại thời điểm cuối năm tài chính;
- Các doanh nghiệp thực hiện kiểm toán, chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam.
Các doanh nghiệp và tổ chức thuộc đối tượng thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính hàng năm theo quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều này, nếu theo quy định của pháp luật phải lập báo cáo tài chính hợp nhất hoặc báo cáo tài chính tổng hợp, phải thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính hợp nhất hoặc báo cáo tài chính tổng hợp.
Việc thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính và báo cáo quyết toán dự án hoàn thành đối với các doanh nghiệp và tổ chức quy định tại các Điểm a và b Khoản 2 Điều này không thay thế cho kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước.
Các doanh nghiệp và tổ chức khác thực hiện kiểm toán tự nguyện.
Để được tư vấn cụ thể quý khách hàng vui lòng thể liên hệ với Công ty luật Siglaw để được giải đáp nhanh nhất và chi tiết nhất:
Trụ sở chính tại Tp. Hà Nội: Số 44/A32 – NV13, Khu A Glexemco, đường Lê Trọng Tấn, An Khánh, Hoài Đức, Tp.Hà Nội.
Email: vphn@siglaw.com.vn
Chi nhánh tại miền Nam: A9.05 Block A, Tòa Sky Center, số 5B đường Phổ Quang, Phường 2, Quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh.
Chi nhánh miền Trung: 177 Trưng Nữ Vương, Quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng
Email: vphcm@siglaw.com.vn
Hotline: 0961 366 238
Facebook: https://www.facebook.com/hangluatSiglaw
